Ахсынньы 28 күнүгэр Ньурба тыйаатырыгар Саха АССР тэриллибитэ 100 сылыгар анаммыт тэрээһиннэр түмүктэннилэр.  Бу күн кэлбит көрөөччүлэр СӨ ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ Юрий Макаров саха омук уһулуччулаах уола, ССРС түүр тыллаах норуоттарын биллиилээх политическай уонна судаарыстыбаннай  диэйэтэлэ  Махсыым Омуоһап төрөөбүтэ 125  сылыгар анаан туруорбут “Син биир буолбаат?!!” испэктээк премьератын көрдүлэр.

       Бу испэктээк көрөөччүгэ аан бастакы көрдөрүүтэ Дьокуускай куоракка Саха академическай тыйаатыр сценатыгар ахсынньы 19 күнүгэр буолбута.  Испэктээк худуоһунньуга Туйаара Львова, оруоллары тыйаатыр эдэр артыыстара толороллор: Махсыым Омуоһап  – Саргылан Третьяков, Былатыан Ойуунускай кута —  Петр Филиппов, Өксөкүлээх Өлөксөй кута —  Александр Кириллин, Ийэ— СӨ култууратын туйгуна Сардана Михайлова, ЭсерРоман Семенов, Аэлита –Сайыына Герасимова, Яна —  Валерия Протодьяконова, Раиса Цугель, ЛенаМария Дегтярева, Хатан ТэмиэрийэМария Мигалкина, НКВД үлэһитэ — СӨ култууратын туйгуна Артур Евсеев.

     Юрий Макаров: «Бу испэктээккэ өй-санаа алтыһыыта, Өксөкүлээх Өлөксөй, Былатыан Ойуунускай куттарын уобарастара бааллар. Махсыым Омуоһап  биир бастыҥ хаачыстыбатынан аҥардас Владимир Ленин, Карл Маркс уо.д.а. атын идеологтар,  диэйэтэллэр  үлэлэригэр эрэ тирэҕирбэккэ,  саха норуотун бөлөһүөктэрин, суруйааччыларын айымньыларыгар, өйдөрүгэр-санааларыгар олоҕуран саха инники сайдыытын көрбүтэ, үлэлээбитэ. Ол иһин норуокка чугас, уос номоҕор сылдьар. Махсыым Омуоһап саха омук дьылҕата хайдах буолуохтааҕын Өксөкүлээх Өлөксөй «Интеллигенцияҕа суругуттан”, Ойуунускай айымньыларыгар баар көрүүлэнии санааларыттан анааран көрөн олоххо киллэрбит киһи буолар. Доҕордуулар Махсыым Омуоһап уонна Былатыан Ойуунускай  Өксөкүлээх Өлөксөй «Интеллигенцияҕа суругун” ырытыы буолбутугар өйүүллэрин,сөбүлэһэллэрин биллэрбиттэр. Автономияны олохтоспут киэн туттар дьоммут Өксөкүлээх Өлөксөй кэс тылын олоххо киллэрбиттэрэ. Бастакы Президеммит Михаил Ефимович Николаев саха омуга өрөспүүбүлүкэбитигэр эрэ буолбакка, тас да дойдуларга атын омуктары кытта бииргэ сылдьан, тэҥҥэ үлэлээн өй-санаа, култуура өттүнэн сайдыахтара диэн улуу дьоннорбут идеяларын олоххо киллэриигэ үлэлээбитэ,билигин Ид Дархаммыт Айсен Сергеевич Николаев үлэлии сылдьар.»

          Сүрүн оруолу толорбут Саргылан Третьяков: «Бу испэктээккэ Махсыым Омуоһап о5о сааһыттан саҕалаан олоҕо, киһи быһыытынан өрүттэрэ көстөр, биллэн турар, саҥа үөрэхпин бүтэрэн кэлбит киһи, олус долгуйбутум. Бу Ньурба тыйаатырыгар бастакы улахан оруолум буолар. «Син биир буолбаат?!!”  испэктээккэ быйыл Ньурба тыйаатырыгар АГИКИны бүтэрбит эдэр артыыстар оонньообуппут олус долгутуулаах уонна эппиэтинэстээх. Намҥа бара сылдьан Хатырыкка Махсыым Омуоһап олорбут алааһыгар Аччыгый Арыыга бара сылдьыбыппыт, олорбут сирин көрбүппүт онтон пааматынньыгар сибэкки ууран сүгүрүйүүбүтүн биллэрбиппит. Режиссербар Юрий Алексеевичка бу улахан оруолу итэҕэйэн оонньоппутугар уонна Ньурба тыйаатырын кэлэктиибигэр махтанабын. Оччотооҕу кэмҥэ эдэр дьоннор улахан политическай уларыйыылары киллэрбиттэриттэн сөҕөбүн, эдэр дьон бары даҕаны холобур ылабыт, сүгүрүйэбит.»

     Тыйаатыр сүгүрүйээччитэ Марианна Алексеева: «Син биир буолбаат?!» — диэн Ойуунускай убайбыт Махсыым Омуоһаптан хоһоон нөҥүө ыйытыытыгар  Ньурба тыйаатырын сыанатыгар Юрий Макаров биэрбит хардатын көрдүбүт. Ийэ истиҥ тапталыгар иитиллибит, билиигэ- үөрэххэ тардыспыт, норуот туһугар охсуһууга уһуйуллубут, күүстээх үлэҕэ хатарыллыбыт,улуу омуктардыын алтыспыт чаҕылхай Махсыыммыт булгуруйбат хардата биир: «Оннук!». Онон испэктээкил эдэрдэргэ кэс тыл: өйгүнэн, билиигинэн,санааҕынан сайдыылаах буолан ханна баҕарар үлэлиир,олоҕу олорор син биир буолбаат?! Киһи эрэ буол!!!»

Похожая запись