Алтынньы 11 күнүгэр Ньурбатааҕы судаарыстыбаннай көһө сылдьар драматическай тыйаатырга уһун кэмҥэ сүрүн режиссерунан үлэлээбит Саха АССР үтүөлээх артыыһа, «Норуоттар доҕордоһуулара» уордьан кавалера Спартак Иванович Слепцов төрөөбүтэ 90 сылыгар анаммыт «Ытык киһибит туһунан ахтыы түһүлгэтэ” диэн истиҥ иэйиилээх тэрээһин ыытылынна. Манна Спартак Слепцов айар үлэтигэр сүгүрүйээччилэр, бииргэ үлэлээбит дьон көхтөөх кыттыны ыллылар.Дьокуускай куораттан ахтыы түһүлгэтигэр Спартак Иванович улахан кыыһа Муза Максимова, кыра кыыһа, үлэ бэтэрээнэ Валерия Алексеева уонна саха норуота билэр, таптыыр ырыаһыта, мелодиһа Христофор Трофимович Максимов улахан уола, Россия, СӨ доруобуйатын харыстабылын туйгуна, үлэ бэтэрээнэ, Муза Спартаковна кэргэнэ Иннокентий Христофорович Максимов, Үүнэр көлүөнэ тыйаатырын сүрүн режиссера, СӨ ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ Александр Титигиров, Үүнэр көлүөнэ тыйаатырын режиссера, СӨ үтүөлээх артыыһа Валентина Якимец кэлэн кытыннылар.
Тэрээһини Спартак Слепцов туруорбут үгүс испэктээгэр оонньообут СӨ үтүөлээх артыыһа Александра Кривогорницына иилээн-саҕалаан ыытта. Түмэл-хос үлэтигэр көмөлөһөр Анисья Колесова тыйаатыр айар үлэһиттэрин көҕүлүүр Арассыыйа тыйаатырын диэйэтэллэрин сойууһун куонкурсугар кыттан судаарыстыбаннай стипендия ылбыта. Эдэр артыыска худуоһунньук Дарья Тартакыновалыын бэлэмнээн оҥотторбут стендэлэрин тэрээһин кыттааччыларыгар билиһиннэрдэ, Спартак Иванович олоҕун кылгастык кэпсээтэ. Ньурба тыйаатырын дириэктэрэ,Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Ньурба куоратын уонна оройуонун бочуоттаах олохтооҕо Розалия Тихонова кэлбит дьоҥҥо эҕэрдэтин тиэртэ.
Бу күн Спартак Иванович олорон ааспыт дьоһун олоҕун, үлэлээбит үтүмэн үлэтин, туруорбут испэктээктэрин туһунан истиҥ-иһирэх кэпсэтии буолла. Өрөспүүбүлүкэбит тыйаатырын ускуустубатыгар, өрөспүүбүлүкэ култуурунай олоҕор улахан кылааты киллэрбит Спартак Иванович туһунан кыргыттара Муза Максимова, Валерия Алексеева, күтүөтэ Иннокентий Максимов, СӨ норуодунай артыыһа Валентина Николаева, СӨ норуодунай артыыһа Борис Борисов, СӨ үтүөлээх артыыстара Александра Кривогорницына, Майя Слепцова, Валентина Якимец, СӨ ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэллэрэ Юрий Макаров, Александр Титигиров, СӨ култууратын туйгуна, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ Татьяна Олесова, РФ үөрэҕириитин бочуоттаах үлэһитэ, СӨ үөрэҕириитин туйгуна Владимир Никифоров, 2-с Ньурбатааҕы колхуоһунай тыйаатыр артыыскатын Ефросиния Саввинова кыыһа Наталья Столярова, Любовь Борисова, Екатерина Никифорова, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Ньурба оройуонун бочуоттаах олохтооҕо Галина Степанова, СӨ култууратын туйгуннара Валентина Мартынова, Зоя Афанасьева, Светлана Соловьева, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ Елизавета Евсеева, кыраайы үөрэтээччи Татьяна Сидорова, тойуксут Анна Матвеева киэҥ ис хоһоонноох ахтыылары оҥордулар. Артыыстар Спартак Иванович испэктээктэригэр толорбут уобарастарыттан быһа тардыылары көрдөрөн тэрээһини өссө сэргэхситтилэр.
Үтүө, истиҥ, сылаас ахтыы түһүлгэтэ Спартак Иванович Бүөтүр Тобуруокап комедиятынан туруорбут «Аана буолар Аана» испэктээккэ ылланар ырыатынан түмүктэммитэ.
Тэрээһин туһунан тыйаатыр сүгүрүйээччитэ Айталина Камилова санаата: «Ахтыы көрсүһүүттэн Спартак Слепцов туһунан элбэх саҥаны, интэриэһинэйи биллим. Театр саҥа салайааччыта Розалия Михайловна Спартак Ивановиһы холобур оҥостон Бурятияҕа режиссер үөрэҕэр туттарса сылдьыбыт түгэннээҕин үллэстибитэ. Олохторугар Спартак Иванович баар буолан Ньурба театрыгар кэлбиттэрин, уопсайынан, хас да киһи эппитэ. Холобур, Александра Кривогорницына, Юрий Макаров, Александр Титигиров.
Театр урукку улуу кэмин туһунан ол саҕана үлэлээбит дьонтон истэр үчүгэйэ. Валентина Пантелеймоновна өрдөөҕүтэ оонньообут «Нэркэс» спектакльтан монологу биир тыынынан оонньообута сөхтөрдө, Тыйаатырга сулууспалыыр холобурун көрдөрдө. Үөһээ Бүлүүгэ Спартак Иванович оскуолаҕа драмкружок үлэлэтэн, Валентина Николаева кылааһынньыгын Владимир Семеновтуун икки буолан артыыс буолар ба5аттан Щепкин аатынан училищеҕа туттарсан киирбиттэр. Ыытааччы Александра Кривогорницына Спартак Слепцову ытыктыыра, билэрэ тэрээһин үрдүк таһымнаахтык ааһарыгар көмөлөстө. Спартак Иванович икки хайысхаҕа күүскэ үлэлээбит эбит — норуоттар доҕордоһуулара уонна эстетика. Ол да иһин, урукку хаартыскалары көрдөххө, уобарастара чочуллубут буолаллар, барытын кыраһыабай гына сатыыра, кэрэ эйгэтигэр ураты көрүүлээҕэ көстөр. Бырааттыы омуктар режиссердара Ньурбаҕа кэлэн үлэлээбиттэр. Ньурба театра республика таһыгар бастакы тахсыыта Кыргызстаҥҥа эбит. Оскуолаҕа музыкаҕа учууталым Наталья Никифоровна артыыс оҕото буоларын саҥа биллим. Спартак Иванович дьонноро кэпсииллэринэн, кини Ньурба театрыгар режиссердаан, артыыстаан, телевидение төрүттээн иккис дойду оҥостубут Ньурбатын сылдьарын тухары куруук ахта, саныы сылдьыбыт.»
Бу күн киэһэ алта чаастан Ньурба тыйаатырын сценатыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтин ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ Юрий Макаров Спартак Слепцов сырдык кэриэһигэр анаан 2024 с. кулун тутар 22 күнүгэр иккис тыыннаан таһаарбыт «ИЙЭ СҮРЭҔЭ» номох-испэктээк оонньонно.
Алексей Балакаев айымньытынан испэктээги Ньурба тыйаатырыгар Спартак Слепцов үйэ аҥара ынараа өттүгэр 1975 сыллаахха туруорбута. Тыйаатыр ССРС национальнай драматургиятын үһүс фестивалыгар кыттан, Саарка оруолун толорбут СӨ норуодунай артыыската Валентина Николаева ССРС култуураҕа министиэристибэтин 1 степеннээх дипломунан наҕараадаламмыта. Спартак Ивановичка анаммыт киэһэҕэ Валентина Николаева бэйэтэ толорбут Сааркатын таҥаһын кэтэн, саҥа испэктээккэ Саарканы толорор СӨ үтүөлээх артыыһа Венера Никитиналыын сценаҕа тахсан үҥкүүлээбитигэр, көрөөччүлэр ытыстарын тыаһынан долгуйбуттарын биллэрдилэр.
Пүрбээ сүрүн оруолун бу киэһэ Ефрем Татаринов бастакытын оонньоото. Элбэҕи эрэннэрэр эдэр кэллиэгэбитин эҕэрдэлиибит!
Ньурба оройуонун култуураҕа уонна норуот айымньытыгар департаменын салайааччытын эбээһинэһин толорор Николаева Н.В. эҕэрдэ суругу тыйаатыр дириэктэригэр Розалия Тихоноваҕа туттарда. Сценаҕа Спартак Иванович төрөппүт кыргыттара Муза Спартаковна, Валерия Спартаковна уонна Спартак Иванович улахан кыыһын кэргэнэ, Россия, СӨ доруобуйатын харыстабылын туйгуна, үлэ бэтэрээнэ Иннокентий Христофорович тахсаннар Спартак Иванович төрөөбүтэ 90 сылыгар анаммыт тэрээһиннэр иһин махталларын биллэрдилэр, күндү аҕаларын туһунан ахтыы оҥордулар. СӨ норуодунай артыыстара Валентина Николаева, Борис Борисов тыйаатыр постановочнай чааһын сэбиэдиссэйэ Валерий Стручков оҥорбут өйдөбүнньүк статуэткаларын ыалдьыттарга туттардылар.
Юрий Макаров туруорбут испэктээгин туһунан санаатын көрөөччү, тыйаатыр сүгүрүйээччитэ, СӨ үөрэҕириитин туйгуна Людмила Иннокентьева тиэртэ: “Режиссер С.И.Слепцов 90 сааһыгар анаан А.Балакаев айымньытынан Юрий Макаров туруорбут «Ийэ сүрэҕэ» испэктээкилгэ сырыттым.Ийэҕэ ытыктабылы,ийэ таптала күүстээҕин, омугуттан тутулуга суох, норуот үйэлэргэ тыыннаах сыаннаһа буоларын иҥэрэр номоххо олоҕурбут драма. Спартак Слепцов көрөөччү иннигэр таһаарбыт маҥнайгы «Ийэ сүрэҕэ» испэктээкилин көрбөтөх — мин хомолтом…Тэҥҥэ долгуйуом эбитэ буолуо, К.Д.Уткин суруйбутунуу «Валентина Николаева талба талаанын күлүм көстүүтүн арыйбыт» Сааркатын, Фаддей Попов Пүрбээтин, Ольга Григорьева Миндьээтин кытта. Ол да буоллар, кэлин Спартак Иванович «Кыталык» КК үлэлиир кэмигэр туруоруутун уонна Юрий Макаров икки үлэтин көрдүм. Испэктээкил өссө тупсубут ду, тэтимэ, уота-күөһэ, дьүрүлэ,тыаһа-ууһа… Сүрүн оруоллар артыыстарын, ордук Пүрбээ оруолугар, алаас оҕолоро буолбакка, киэҥ истиэп көҥүл оҕолорун иэйиилэрэ, хамсаныылара биллэ көстөр. Ийэ оруолун толорор Сардаана Михайлова айар кута өссө сайдан иһэрэ кэрэхсэтэр. Артыыстар: Венера Никитина — Алтан Богдо айдаар дойдутун баһылыга Саарка эгэлгэ дьүһүн кубулуйуутун, Майя Слепцова дириҥ силистээх итэҕэл кэрэһитин, Леонид Анисимов Ытык көтөр-Хотой киэҥ-холку, хорутуулаах уобарастарын көрөөччүлэргэ тиэрдиилэрэ буоларын курдук- үрдүк таһымҥа. Саарка арыалдьыт дьоно, көстө турар түгэн номох буоларын санатан, толору ситэрэн — хоторон биэрэллэр. Калмык талааннаах суруйааччыта А.Балакаев «Ийэ сүрэҕэ» айымньытынан Юрий Макаров туруорбут драмата күһүҥҥү дуоһуйуу, кэрэлиин алтыһыы киэһэтинэн буолла.“
Бу күн тэрээһиҥҥэ кэлбит дьон, тыйаатыр эдэр көлүөнэ үлэһиттэрэ Спартак Иванович Слепцов туһунан элбэҕи эбии билэн-көрөн астынан бардылар. Ньурба тыйаатырын аатыттан махталбытын куораттан кэлбит Спартак Иванович кыргыттарыгар, күтүөтүгэр, Валентина Афанасьевнаҕа, Александр Васильевичка уонна кыттыбыт бары ыалдьыттарбытыгар тиэрдэбит. Спартак Иванович Ньурба тыйаатырыгар оҥорбут үтүөлэрэ, төрөтөн таһаарбыт испэктээкиллэрэ көмүс буукубаларынан суруллан хаалыахтара, бииргэ алтыһан үлэлээбит бар дьоммут Спартак Иванович сырдык аатын өйдүү-саныы туруохтара диэн эрэнэбит!
А.Комогорцева хаартыскаҕа түһэриилэрэ
